Historische rondwandeling Norg-Zuidvelde-Westervelde (7,5km)

Deze afwisselende wandeling voert u terug in de tijd, langs oude boerderijen, archeologische monumenten, een oerbos en over de oude esgronden van Norg. U loopt voornamelijk over zandpaden en in de natuur.

Norg
De naam Norche komt al voor in oude documenten uit het begin van de Middeleeuwen.

Het dorp was destijds bezit van de bisschop van Utrecht, die heel Drenthe in eigendom had. De landbouwgronden (essen) rondom Norg zijn nog ouder. De oudste es dateert van 650-750 na Christus.

Norg is een brinkdorp, met 5 verschillende brinken in het centrum van het dorp. De brinken werden in de 19e eeuw aangelegd ten behoeve van de paardenmarkt. Die zijn inmiddels verleden tijd, omdat Norg de concurrentie met Zuidlaren (de grootste paardenmarkt van Europa) en buurdorp Roden niet aan kon.

In de wijk Oud Norg, waar je vanaf de oude Margareta kerk (13e eeuw) zo heen loopt, staan diverse oude Saksische boerderijtjes. Hier kunt u zich een voorstelling maken hoe Norg er omstreeks 1800 uit moet hebben gezien. Vanuit Oud Norg loopt u de es van Norg op, waar zandpaden u naar het dorp Zuidvelde brengen.

Naar Zuidvelde
Op de es worden verschillende gewassen verbouwd. Opvallend is dat er langs de randen van de akkers brede stroken fleurige wilde bloemen zijn ingezaaid. Dat is goed voor bijen, die op deze manier meer voedsel kunnen vinden. Na wat bochten loopt u op het historische kerkepad van Zuidvelde naar Norg. Dit pad is al ruim 700 jaar in gebruik.

Ook Zuidvelde is een brinkdorp, alhoewel er hier maar één Brink is. De naam Zuidvelde duikt in 1325 voor het eerst op in oude geschriften. Het gebied werd echter al veel langer bewoond. De vondst van een oude waterput en de nabijheid van diverse grafheuvels zijn hiervoor het bewijs.

De naam van het dorp verwijst naar de ligging, ten zuiden van moederdorp Norg. Ook in Zuidvelde staan veel oude boerderijen. Een deel heeft de monumentenstatus en een deel van het dorp is ook beschermd dorpsgezicht.

Grafheuvels
Naast Zuidvelde liggen circa 40 grafheuvels uit de IJzertijd, verscholen in een dicht naaldbos. Het is mogelijk even een kijkje te nemen.

Westervelde
Vanaf Zuidvelde loopt u naar Westervelde. Dit dorpje kreeg haar naam op dezelfde manier als Zuidvelde. Het ligt ten westen van Norg, aan de overkant van de es. De naam Westerschelde komt sinds 1486 in documenten voor. Het is nu nauwelijks meer voor te stellen, maar rond 1800 was Westervelde daadwerkelijk groter dan Norg en hier stond dan ook het gemeentehuis.

De familie Tonckens heeft haar stempel gedrukt op Westervelde. Vele generaties waren er burgemeester en de Tonckensborg (een kapitale boerderij) en het pand de Jufferen Lunsingh (nu horeca) illustreren de rijkdom van de familie.

Hunebed en oerbos
Aan de rand van Westervelde ligt een klein hunebed (D2). Het hunebed werd in 1871 door J. Tonckens aan de provincie Drenthe geschonken. Het is een zogenaamd portaalgraf. Het hunebed is niet compleet.

Vanaf het hunebed is het oerbos Het Norgerholt al te zien. Het is één van de oudste bossen van ons land en stamt uit de 9e eeuw. Het bos en de es om het bos heen is van Natuurmonumenten.

Natuurmonumenten heeft de es rond het bos uit noodzaak gekocht. Het gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen op de omringende akkers tastte de begroeiing in het bos aan. Nu heeft Staatsbosbeheer dit in eigen hand en groeien er kleinschalige gewassen. Ook hier staan van voorjaar tot herfst stroken wilde bloemen.

Via de rustige zandpaden op de es loopt u weer naar de brink in Norg, het beginpunt van de wandeling.