Nienoord/ Terheijl (16km)

Deze route leidt u via het dorp Leek naar het bosgebied van Nietap en Terheijl. Via de weidsheid van de Onlanden en het Leekstermeer loopt u via het landgoed Nienoord weer terug naar Leek.

Een nieuwe tap werd Nietap
Via het centrum van Leek (provincie Groningen) loopt u naar het aan Leek vastgegroeide dorp Nietap (provincie Drenthe). Hier ontstond ooit een nieuw café, een nieuwe tap, waar de dorst gelest kon worden na een dag zwoegen in het veen of op het land. Nieuwe tap werd in de volksmond al snel verbasterd tot Nietap.

Terheijl en Vagevuur

U loopt achter Nietap het terrein van het voormalige landgoed Terheijl op. In het kleine bos herkent u de contouren van een oude tuin in Engelse landschapsstijl. Wat slingerende paden, een aantal oude stenen bankjes en een verzonken, kleine ronde vijver is alles wat er over is van de tuin.

Hel en Vagevuur?
Er bestaan verschillende theorieën over de naam Terheijl, vroeger ook wel Terhelle genaamd. Wat we in ieder geval zeker weten is dat er ooit een Uithof van het klooster in Aduard stond en dat de monniken hier leefden en werkten. Volgens 1 theorie was deze Uithof een strafkamp waar onwillige monniken zwaar en hels werk moesten verzetten. Als men hierheen werd gestuurd, ging men dus Terhelle, naar een hels oord.

Kijkend naar het landschap is er nog een andere verklaring mogelijk. Een hel is ook een oude benaming voor een laagte of glooiing in het landschap. En Terheijl lag inderdaad lager dan de omringende zandgronden. Terhelle kan dus ook simpelweg verwijzen naar deze laagte in het landschap waar de Uithof lag.

Het vennetje Vagevuur (een pingoruïne, ontstaan in de ijstijd) dankt zijn naam aan een oude schans (een verdedigingswerk op de zandrug) die hier ooit lag en die Vagevuir heette. Samen maken de namen Terhelle en Vagevuur natuurlijk wel een mooie combinatie, helemaal als je ze combineert met het verhaal van de gestrafte monniken.

Pingoruïne Vagevuur bij Terheijl

De Onlanden

De Onlanden, waterberging en natuur in één
De route voert u vervolgens vanuit het bos over wat landelijke wegen langs een deel van de Onlanden. Dit is nog een relatief nieuw gebied en op bepaalde plekken wordt nog aan de infrastructuur gewerkt. In de Onlanden worden natuur- en recreatiegebied en waterbergingsmogelijkheid met elkaar gecombineerd. Na de wateroverlast van de afgelopen decennia en de onmogelijkheid het water via het Lauwersmeer naar de Waddenzee af te voeren, zijn er nu op diverse plekken In de provincie Groningen waterreservoirs aangelegd en de Onlanden is één van deze bergingsgebieden. Tegelijkertijd profiteren de natuur en wij recreanten van deze ontwikkeling. Het gebied geeft de ruimte aan diverse watervogels en andere dieren.

Midwolde en landgoed Nienoord

Het zadeldak kerkje van Midwolde
Via het bruggetje over het kanaal komt u op het landgoed Nienoord. Op een gegeven moment ziet u over het polderlandschap in de verte het kerkje van Midwolde met zijn kenmerkende zadeldak. U kunt van de route afbuigen en deze oude kerk bekijken. De kerk dateert uit de 12e eeuw en is gebouwd in Romaanse stijl. Ook de toren werd in de 12e eeuw gebouwd. Binnenin de kerk bevindt zich het praalgraf van de familie van Ewsum, generaties lang bewoners van de borg Nienoord waar u later in de route langs loopt. Ook het noodlottige ongeluk van de laatste adellijke bewoners van de borg is verbeeld in één van de gebrandschilderde ramen van de kerk. Deze familie Van Panhuysen reed in 1907 met hun koets in het Hoendiep, waarbij alle inzittenden verdronken.

Na een eventueel bezoek aan de kerk loopt u verder, het landgoed Nienoord op. Op een gegeven moment ziet u de borg Nienoord.

Kasteel/borg Nienoord in Leek

Borg Nienoord
De borg Nienoord (oorspronkelijke naam ‘t Huis de Nyenoort) is het pronkstuk van het landgoed. Het huidige huis doet Italiaans aan, met zijn zachtgele kleur en ballustraden. Dit landhuis in Art Nouveau stijl is niet de oorspronkelijke borg, welke meer bedoeld was als verdedigbare vesting. De oorspronkelijke borg, gebouwd in 1525, werd in 1846 door brand verwoest. Alleen de poort herinnert nog aan de oude borg, die meermaals belegert werd in de jaren van haar bestaan.
In het voormalige koetshuis bevindt zich nu het Nationaal Rijtuigmuseum. Verder bevinden zich op het landgoed een schelpengrot, een zwemparadijs en familiepark Nienoord, een grote speeltuin.

Via het bos van Nienoord komt u terug in het centrum van Leek, bij het startpunt van de route.

Deze wandeling is een helft van de lange route Noordenveld/ Westerkwartier.